ο σκλάβος

Ο σκλάβος

Τέσσερα χρόνια μετά τις σφαγές του Χμιελνίσκυ τον 17^ο αιώνα, ο Ιακώβ, βρίσκεται σκλάβος γελαδάρης σ΄ένα Πολωνικό χωριό πάνω στα βουνά, ερωτεύεται τη Βάντα, κόρη του αφεντικού του. Όταν, μετά την εξαγορά και απελευθέρωση του, αποκαλύπτει πως δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν, οι δυο τους δραπετεύουν, για να καταλήξουν σε μια μακρινή Εβραϊκή κοινότητα. Ενώ κατατρύχεται από την επίγνωση της αμαρτίας, επειδή παντρεύτηκε μια γυναίκα «εθνική», ο Ιακώβ θα παραμείνει σταθερός στα συναισθήματα του, καθώς η βία της εποχής απειλεί να καταστρέψει το κακότυχο ζευγάρι. Ένα από τα σημαντικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα, ίσως το καλύτερο του μεγάλου νομπελίστα συγγραφέα.

Βρισκόμαστε μετά τη ματωμένη περίοδο 1648-1657 των σφαγών του άμαχου Πολωνικού Εβραϊκου κόσμου από τους Κοζάκους. Στο προσκήνιο του μυθιστορήματος η ιστορία αγάπης του Ιακώβ με την Βάντα, λίγο βαθύτερα και είναι αυτό που συνεγείρει ουσιαστικά όλη τη ζωή του ήρωα, η πίστη του.

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μεγάλα κεφάλαια. Το κάθε κεφάλαιο ακολουθεί το παρόν του ήρωα Ιακώβ. Αρχικά είναι η περίοδος της αιχμαλωσίας μετά από τις σφαγές. Ο συγγραφέας δείχνει τον Ιουδαίο να συναγελάζεται με τους Εθνικούς προσπαθώντας από μνήμης να διατηρήσει τους δεσμούς του με το Ταλμούδ και την πίστη του αφού δεν διαθέτει κανένα βιβλίο προσευχών μαζί του. Εδώ κυριαρχεί η πραγματικότητα της ζωής των εθνικών. Βουνίσιοι άγριας μορφής κάποιοι χριστιανοί, που όμως δεν έχουν ξεφύγει από τις παγανιστικές παραδόσεις. Ειδωλολατρισμός, δαιμόνια και δεισιδαιμονίες μα και ένας τρόπος ζωής κάτω από αντίξοες συνθήκες στα βοσκοτόπια της Πολωνίας. Ο έρωτας για τη Βάντα και η απελευθέρωση του. Δεύτερο κεφάλαιο ο προσηλυτισμός της χωρικής και η ζωή του στο Πίλιτσς ένα χωριό στις όχθες του Βίστουλα και όλα αυτά κάτω από ένα ακόμα κύμα σφαγών στο Λιούμπλιν. Γέννηση και θάνατος έρχονται να ολοκληρωθούν με το τρίτο κεφάλαιο της επιστροφής. Τα χρόνια του ψευδοΜεσσία η επιβίωση και η επιστροφή στο Πίλιτσς.

Ο συγγραφέας Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ γεννήθηκε το 1902 στο Leoncin της Πολωνίας. Ο πατέρας του ήταν ραββίνος και η μητέρα του είχε στενές σχέσεις με τη θρησκεία ως κόρη ραββίνου. Τα έργα του είναι γραμμένα στα γίντις όπου είναι η γλώσσα των ασκεναζί Εβραίων της Ανατολικής Ευρώπης. Η καταγωγή του και ο τρόπος ζωής των Εβραίων επηρεάζουν τη θεματολογία και το θέμα πίστης επικρατεί σε όλο το βιβλίο. Οι ιστορίες των προγόνων αποτελεί μια σταθερά για αυτόν και αποτελεί ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται στο βιβλίο. Οι δυναμικές περιγραφές είναι γεμάτες ζωντανια σαν να ξεπηδούν οι εικόνες και αναπαριστόνται θεατρικά, αυτό συμπληρώνεται, με μια ποιητική ηρεμία στο λόγο που ακούγεται σαν ψαλμωδία συναισθημάτων δίχνοντας μεγαλοπρέπεια στον συγγραφικό ψυχισμό του. Ο τίτλος σκλάβος δεν είναι ο εξωτερικός μανδύας της κατάστασης του Ιακώβ μα είναι το ίδιο του το πετσί. Στην αρχή μοιάζει να θέλει να δραπετεύσει της  αιχμαλωσίας του, να ακροβατεί ανάμεσα στο γράμμα της πίστης και της ελευθερίας του να επιθυμεί. Στην ουσία όμως ακόμα και με την απελευθέρωση του παραμένει δουλοπρεπής  αφού αποζητά τη μεταφορική πια σκλαβιά του, τη βάντα. Χαρακτηριστικά γράφει ο συγγραφέας «ένας σκλάβος που επιστρέφει στα δεσμά του, ένας Εβραίος που ξαναβάζει το κεφάλι του στο ζυγό της Αιγύπτου» Αξιοσημείωτο είναι πως ο  Σίνγκερ έχει μια κριτική αντικειμενική διάθεση προς τον Εβραϊκό λαό μιλώντας χωρίς υπεκφυγές για παραβατικές συμπεριφορές. Το βιβλίο έχει μια διαχρονική αύρα ειδικά για τους Εβραίους περιγράφοντας μακρόπνοα το χρονικό της ιστορίας τους. Η εξορία από την Ιερουσαλήμ και η ζωή στην Ευρώπη που μοιάζει έτσι και αλλιώς σαν σκλαβιά για κάθε Εβραίο από την αρχή, ύστερα ένας εξόριστος που διώχθηκε από γενοκτονίες και έγινε σκλάβος, ένας σκλάβος που απελευθερώθηκε και ξανασκλαβώθηκε και τέλος μια επιστροφή, ζητώντας δικαίωση. Και μέσα σε όλο αυτό το χρονικό, η αγάπη. Όπως λέει και ο συγγραφέας για τον Ιακώβ «οι Εβραίοι τον είχαν εξαγοράσει, όμως αυτός παρέμενε σκλάβος. Το πάθος τον κρατούσε σαν σκύλο στο λουρί. Τα λαγωνικά της Αιγύπτου γάβγιζαν όμως αυτός δεν  μπορούσε να τα διώξει». Ένα εξαιρετικό βιβλίο που νοηματοδοτεί ιδεολογικές απόψεις ενός ολόκληρου λαού.

  Ο συγγραφέας το 1978 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.